Skip to main content
LinkedInFacebookTwitter
  • طرفین حاضر در کنفرانس صلح مادرید کارگروه کنترل تسلیحاتی و امنیت منطقه‌ای (ACRS) را تشکیل می‌دهند.

    پس از کنفرانس صلح مادرید در سال ۱۹۹۱، طرفین این کنفرانس در واشنگتن دی.سی گرد هم آمدند و تصمیم گرفتند تا ادامه‌ی مذاکرات را به صورت چندجانبه و دوجانبه انجام دهند. مذاکرات چندجانبه شامل پنج کارگروه کنترل تسلیحاتی و امنیت منطقه‌ای، توسعه‌ی اقتصادی، آب، امور پناه‌جویان و محیط زیست می‌شد. وظیفه‌ی این کارگروه‌ها تکمیل سه مذاکره دوجانبه صلح بین اسرائیل و همسایگان عربش بود (فلسطین، اردن و سوریه).

    گروه ACRS شش جلسه عمومی بین سال‌های ۱۹۹۲و ۱۹۹۴برگزار کرد و به دو گروه نظری و عملی تقسیم شد که به ترتیب بر روی جنگ‌افزارهای کشتار جمعی و تسلیحات متعارف تمرکز داشت. در اواسط سال ۱۹۹۵، به خاطر پیچیدگی‌های بوجود آمده در فرایند صلح، کنفرانس آتی بازبینی و تمدید ان‌پی‌تی و اختلاف‌نظر ادامه‌دار بین اسرائیل و مصر در خصوص سؤال این ‌که چه زمانی باید بحث درباره مسئله‌ی هسته‌ای در دستورکار جلسه قرار گیرد، مذاکرات ACRS برای مدت نامعلومی متوقف شد و پس از سپتامبر ۱۹۹۵هیچ جلسه‌ی رسمی برگزار نشد.

  • -

    وزرای خارجه ملاقاتی ٔپیرامون توافق برای سازماندهی مذاکرات ACRS ترتیب می‌دهند

    در جلسه‌ای در سطح وزرای خارجه در مسکو برگزار، توافق شد که روسیه (که پس از فروپاشی اتحاد شوروی جای آن را در مذاکرات گرفته بود) و ایالات متحده حامی مشترک روند چند جانبه گرایی و به طور خاص ACRS باشند. یک گروه راهبری تشکیل شد تا بدنه‌ی هماهنگ کننده کلی اجلاس چند جانبه گرایی، متشکل از مصر، اردن، اسرائیل، فلسطین، عربستان سعودی (به نمایندگی از کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس)، تونس (به نمایندگی از کشورهای مغرب)، ژاپن، کانادا و اتحادیه اروپا برعهده بگیرند. سوریه و لبنان اعلام کردند که قبل از حل‌ و فصل سیاسی مسائل مهم با اسرائیل، در مذاکرات چندجانبه شرکت نخواهند کرد.پس از انتخابات دولت اسرائیل و نخست وزیری اسحاق رابین (Yitzhak Rabin) هیئت نمایندگانی از فلسطین پذیرفته شد. پیش از این فلسطینیان به عنوان بخشی از هیئت اردنی در جلسات شرکت می‌کردند.

  • -

    اولین جلسه‌ی عمومی ACRS در واشنگتن دی.سی تشکیل می‌شود.

    اولین جلسه‌ی مهم کارگروه تازه تأسیس کنترل تسلیحاتی و امنیت منطقه‌ای [ACRS] در واشنگتن تشکیل شد. مباحثات در این جلسه منحصراً جنبه‌ی آموزشی داشت. این مباحثات حول محور بررسی اقدامات انجام‌شده در صحنه سیاسی ایالات متحده-شوروی/اروپا انجام شد، محورهایی از قبیل خط ویژه‌ی تبادل پیام‌های مانورهای نظامی، جلوگیری از ایجاد سوء ‌تفاهم و اجتناب از وقوع حوادث دریایی. نمایندگان این کنفرانس توافق کردند تا از اقداماتی که باعث کاهش احتمال غافل‌گیری‌های نظامی که می‌توانند عواقب بی‌ثبات‌کننده‌ای داشته باشند، حمایت کرده و نیز توافق نمودند که رژیم کنترل تسلیحاتی، از طریق صلح، جنگ‌افزارهای کشتار جمعی را نیز مشمول شود. دُوَل عرب پیشنهاد مشترکی را به طرفین کنفرانس ارائه دادند که بر اساس آن کشورها می‌بایست واردات تسلیحات نظامی خود را ثبت می‌کردند، بودجه‌ی نظامی خود را منتشر می‌نمودند، قبل از برگزاری رزمایش‌های نظامی برای کشورهای دیگر هشدار صادر می‌کردند و ترتیبات لازم را برای بازدید از تأسیسات دفاعی دیگر دولت‌ها فراهم می‌نمودند.

  • -

    دومین جلسه‌ی عمومی ACRS در مسکو برگزار می‌شود

    از هریک از هیئت نمایندگان خواسته می‌شود تا اهداف بلندمدت خود را در خصوص کنترل تسلیحاتی در خاورمیانه تبیین و پیشنهادهای دیگری را برای اعتمادسازی بین کشورهای منطقه در جلسه‌ی بعدی گروه مطرح کنند. این تبیینِ اهداف امکان اضافه کردن مسائل مربوط به هسته‌ای را در چارچوب دیپلماتیک توافق‌شده ایجاد کرد.

    مصر خواستار آن شد تا در جلسه‌ی بعدی اولویت اصلی به خلع سلاح هسته‌ای اسرائیل داده شود. دو هفته قبل از جلسه سپتامبر ۱۹۹۲، هانس بلیکس (Hans Blix)، دبیرکل کمیته بین‌المللی انرژی اتمی، از اسرائیل بازدید کرد. با این حال، مسئولان اسرائیلی ادعا کردند که محل مناسب بحث درباره‌ی خلع سلاح منطقه‌ای فقط از طریق کمیته کنترل تسلیحاتی و در چهارچوب مذاکرات چندجانبه ممکن است.

  • -

    سومین جلسه عمومی ACRS در واشنگتن دی.سی برگزار می‌شود

    در۵ فوریه‌ی ۱۹۹۳، مصر پیشنهادی به اسرائیل مبنی بر برگزاری مذاکرات کنترل تسلیحاتی با موضوع مسائل راستی‌آزمایی و گفت‌وگو درباره‌ی ابتکارعمل کنترل تسلیحاتی ارائه کرد که شیمون پرز (Shimon Peres)، نخست وزیر اسرائیل، در سخنرانی خود در مراسم امضاء پیمان بین‌المللی منع جنگ‌افزارهای شیمیایی آن را تشریح کرده بود. درخواست مصر مورد استقبال اسرائیل قرار گرفت.

    در دور سوم مجمع، «فرستادگان بر سر نیاز به ورود به مرحله‌ای از همکاری فعال تر توافق کردند.به این منظور، آن‌ها بر سر اهمیت استفاده از زمان‌های میان نشست‌ها برای سرعت بخشیدن به روند صلح، افزایش روابط و دنبال کردن فعالیت‌های متمرکزتر به توافق رسیدند.» در یادداشت نهایی رئیس مشترک، بر سر تعدادی دیدار، کارگاه و فعالیت توافق حاصل شده بود. سه دیدار برنامه ریزی شده شامل دیدار از پایگاهی هوایی در انگلستان، دیدار از یک رزمایش ناتو در دانمارک و یک تشکیلات ارتباطات در لاهه بود. کارگاه‌های میان‌دوره‌ای شامل یک کارگاه راستی‌آزمایی، یک کارگاه اقدامات ارتباطی، یک کارگاه تبادل اطلاعات، یک کارگاه اقدامات دریایی و کارگاهی درمورد اهداف بلند مدت و اقدامات اعلامی ACRS بود.

  • ACRS یک گردهمایی بین‌ اجلاس با تمرکز بر راستی‌آزمایی برگزار می‌کند

    در گردهمایی بین‌اجلاس کمیته کنترل تسلیحاتی، متخصصان به بحث درباره اقدامات صورت‌گرفته در اروپا و بین ایالات متحده و روسیه در زمینه‌ی راستی‌آزمایی تسلیحات هسته‌ای، شیمیایی، بیولوژیکی، فضایی و جنگ‌افزارهای متعارف پرداختند. آن‌ها همچینین اقدامات اعتمادساز، که در جلسه‌ی مسکو در ۱۹۹۲ به بحث گذاشته شده بود، را مرور کرده و همچنین راه‌های موجود برای اعتباربخشی به پیمان‌های کنترل تسلیحاتی در درون چارچوب مذاکرات چندجانبه را بررسی کردند.

  • -

    چهارمین جلسه‌ی عمومی ACRS در مسکو برگزار می‌شود

    نمایندگان به بحث پیرامون سمینارهای برگزارشده در ماه جولای، سپتامبر و اکتبر پرداختند که با هدف تحکیم فرایند ACRS در قالب دو گروه «کارشناسی» انجام شد. گروه نظری بر ایجاد مبانی و هنجارهای عمومی برای تامین امنیت منطقه ای متمرکز شد. این مباحثات موارد زیر را در بر می‌گرفت: اعلامیه‌ی اصول هدایت کننده‌ی روابط کشورهای منطقه، اهداف نهایی روند کنترل تسلیحات، و مجموعه‌ای از اقدامات اعلامی که میتواند زمینه ساز اعتمادسازی مشترک شود. همچنین از طرفین انتظار می‌رفت که: مرزهای منطقه را تعیین، احساس تهدیدشان را تشریح، ابزارهای راستی‌آزمایی را بررسی، مکانیسم های پیش‌گیری از بحران ومناقشه را طراحی کنند، و مجموعه ای از اقدامات اعتماد ساز را ارائه دهند. گروه عملی بر اقدامات اعتمادساز فنی در چهار زمینه توافق شده تمرکز کرد: مسائل دریایی، تبادل اطلاعات نظامی و اطلاع رسانی پیشاپیش، ساختن شبکه‌‌ی ارتباطات منطقه ای، و ساختن مرکز امنیت منطقه ای.

  • دیداری دوجانبه بین مصر و اسرائیل در قاهره برای پرداختن به اختلافات پیرامون مسئله‌ی اتمی برگزار می‌شود

    نبیل فهمی (Nabil Fahmy)، رئیس هیئت نمایندگان مصری در مذاکرات کنترل تسلیحاتی، برای شرکت در جلسه دوجانبه در اسرائیل با دیوید ایوری (David Ivri)، رئیس هیئت نمایندگان اسرائیلی، دیدار کرد. این اولین جلسه‌ای بود که در آن نمایندگان ارشد اسرائیلی و مصری برای مذاکرات مستقیم خارج از چهارچوب کارگروه چندجانبه با یک‌دیگر ملاقات می‌کردند. هدف از این جلسه حل و فصل مناقشه‌ی ادامه‌دار بین مصر و اسرائیل در مذاکرات چندجانبه بود، که به‌ واسطه‌ی درخواست مصر برای طرح هرچه سریع‌تر موضوع هسته‌ای در مذاکرات چندجانبه شتاب گرفته بود. اسرائیل اصرار داشت که موضوع هسته‌ای فقط زمانی باید مورد بررسی قرار گیرد که ترتیبات صلح پایدار در خاورمیانه صورت گرفته باشد.

  • گروه نظری کارگاهی در قاهره برای پیش‌نویس اعلامیه‌ی اصول ACRS برگزار می‌کند

    موضوع این جلسه گروه نظری بود. شرکت کنندگان اعلامیه اصول ACRS را، که با الگوبرداری والهام از توافق‌نامه‌ی هلسینکی در سال ۱۹۷۵ و همچنین اعلامیه‌ی اصول اسرائیل و سازمان آزادی بخش فلسطین تهیه شده بود، ارایه کردند. این پیشنویس شامل چهار بخش بود: مقدمه‌ای که اعلامیه‌ی اصول را در متن روند صلح خاورمیانه قرارمی‌داد؛ بخشی درباره‌ی اصول بنیادین روابط امنیت منطقه‌ای، مانند حل و فصل صلح‌آمیز منازعات؛ رهنمودهای اساسی برای فرآیند ACRS؛ و بیانیه‌ی مقاصد درباره اهداف اصلی، از جمله اقدامات اعتماد ساز، کنترل تسلیحاتی متعارف و ایجاد منطقه‌ی عاری از سلاح های کشتار جمعی. طرفین توافق کردند که در پایتخت‌های خود، کار روی پیش نویس را ادامه دهند و تصویب رسمی آن را در جلسه عمومی مقرر بعدی در ماه مه ۱۹۹۴ در دوحه مد نظر قرار دهند.

  • -

    پنجمین جلسه‌ی عمومی ACRS در دوحه برگزار می‌شود

    این اولین جلسه‌ی عمومی ACRS بود که در خاورمیانه برگزار شد. این همچنین مناقشه‌آمیزترین جلسه‌ی عمومی بود که در آن هیئت‌های عربی و اسرائیلی بر سر نحوه‌ی مذاکرات با یکدیگر درگیر شدند. فرستادگان  بدواً بر سر تأسیس مرکز پیش‌گیری از بحران، یک نظام ارتباطی برای متصل کردن وزارت‌های خارجه و همکاری‌های دریایی در عملیات‌های جست‌وجو و نجات توافق کردند. اما اختلاف نظر درباره‌ی چگونگی پرداختن به موضوع سلاح‌های کشتار جمعی ادامه پیدا کرد. این مناقشات متمرکز بود بر اصرار احزاب عربی مبنی بر این امر که از بین بردن سلاح‌های کشتار جمعی می‌باید در دستور کار چندجانبه قرار بگیرد. طرف های عربی خواستار آن بودند که اسرائیل با اقدامات کنترل توانایی تسلیحاتی هسته ای خود موافقت کند. این اقدامات شامل امضای ان‌پی‌تی و باز کردن سایت‌های هسته‌ای خود برای بازرسی بین المللی بود. اسرائیلی‌ها اصرار داشتند که باید به ایجاد اقدامات اعتماد ساز اولویت داد. این گفت‌وگوها بدون توافقی بر سر بیانیه‌ی اصول کنترل تسلیحات به پایان رسید.

    عنوان بیانیه، که اول در نشست میان‌دوره‌ای قاهره در فوریه‌ی ۱۹۹۴ با عنوان «بیانیه‌ی اصول و بیان مواضع درباره‌ی کنترل تسلیحاتی و صلح منطقه‌ای» تنظیم شده بود، به «بیانیه‌ی کنترل تسلیحاتی و امنیت منطقه‌ای» تغییر داده شد. عربستان سعودی نیز مایل به پذیرش پیشنویس اعلامیه‌ی اصول ACRS نبود. سعودی‌ها متن پیشنهادی را مستمسکی برای عادی سازی روابط با اسرائیل توصیف کردند که «هیچ ربطی به محدودسازی تسلیحاتی» نداشت. دیگر هیئت‌های عربی توافق کردند که تصویب چنین اعلامیه‌ای پیش از توافق جامع صلح میان اعراب و اسرائیل زود هنگام است. همچنین مخالفت‌هایی به بند حقوق بشر وجود داشت، چرا که امکان دخالت خارجی در امور داخلی کشورهای امضا‌ء کننده را فراهم می‌کرد.

  • کارگاه‌ گروه مفهومی برای تنظیم اعلامیه‌ی اصول در پاریس برگزار می‌شود

    اجلاس پاریس در ماه اکتبر بدون توافقی بر سرمتن سند اعلامیه‌ی اصول ، که در جلسه‌ی عمومی در دوحه در می ۱۹۹۴ درخواست شده بود، به پایان رسید. به منظورتصویب این سند حین دور بعدی جلسه، طرفین موافقت کردند تا درامّان اردن گرد هم آمده و کار بر روی پیشنویس را ادامه دهند.

  • کارگاه‌های گروه مفهومی در عمان برگزار می‌شود

    در ۸ نوامبر، جلسه‌ا‌ی کاری ،متشکل از ۱۷ کشور در عمان، منجر به یک توافق تخصصی برای ایجاد یک مرکز منطقه‌ای برای جلوگیری از درگیری‌ شد. جنبه‌های دیگر گروه عملی نیز، نظیر ارتباطات، تبادل اطلاعات و مسائل دریایی، مورد بررسی قرار گرفتند.

  • -

    ششمین و آخرین جلسه‌ی عمومی ACRS در تونس برگزار می‌شود

    این جلسه‌ی عمومی ACRS شامل هیئت‌هایی از اسرائیل، ۱۲ کشور عربی و فلسطینی‌ها بود. گرچه توافق گسترده‌ای در مورد زبان اعلامیه‌ی اصول وجود داشت ، اما پاراگرافی که به چگونگی دستیابی به خاورمیانه عاری از سلاحهای کشتارجمعی میپرداخت، درمتن گنجانده نشد. این جلسه بدون توافق در مورد متن بیانیه‌ی نهایی به پایان رسید. در حالی که همه‌ی شرکت‌کنندگان با اصل ایجاد «خاورمیانه، منطقه‌ای عاری از سلاح‌های کشتار جمعی» موافقت کردند، اسرائیل با متن  افزوده‌ی مصر مبنی بر اینکه «همه طرف‌های منطقه‌ای در آینده‌ی نزدیک به ان‌پی‌تی خواهند پیوست» مخالفت کرد. با این وجود، طرفین بر سر ایجاد سه مرکز امنیتی و پیشگیری از درگیری منطقه ای در اردن، تونس و قطر توافق کردند. همچنین کار در باب سندی در مورد لزوم اطلاع رسانی قبلی درباره‌ی رزمایش‌های نظامی آغاز شد که در آن طرفین توافق کردند در مورد رزمایش‌های نظامی با بیش از ۴۰۰۰ سرباز یا ۱۱۰ تانک اطلاع رسانی و اطلاعات نظامی را تبادل کنند و اسرائیل مجددا دعوت‌نامه‌ای برای بازدید کشورهای عرب از تاسیسات نظامی این کشور صادر کرد. این آخرین جلسه‌ی عمومی ACRS بود.